Cicero über Archimedes (Tusc. 5, 64
ff.) (Text nach O. Gigon,
Gespräche in Tusculum, München/Zürich 51984) |
Im fünften Buch geht es um den Tyrannen
Dionysios I. von Syrakus (430-367 v.Chr., Herrscher von Syrakus seit 405 v.
Chr.). Darin findet sich auch die Erzählung vom Damoklesschwert (§§ 61 f.).
Diesem glanzvollen Herrscher stellt Cicero den weltfremden Gelehrten und
Theoretiker Archimedes gegenüber. Er beleuchtet dabei allerdings weder
Archimedes’ mathematische Erkenntnisse noch seine technischen Neuerungen.
Cicero war als Quaestor im Jahre 75 v.Chr.
in Syrakus. Nach Plutarch (Marc.17,12) hatte Archimedes sich testamentarisch ein
Grab mit der Darstellung von Kugel und Zylinder gewünscht, da er offensichtlich
auf seine Abhandlung „perì sphaíras kaì kylíndrou“, Über Kugel und
Zylinder, besonders stolz war.)
|
(Zurück zur Startseite
Sizilien Cicero
Geschichte) |
Hinweis: Der Text ist nach
dem Einrückverfahren geschrieben: Hauptsätze ganz links, Nebensätze erster
Ordnung einmal eingerückt, zweiter Ordnung zweimal. Einleitende Konjunktionen/Relativpronomen
sind weiß unterlegt.
zu den jeweiligen Kapiteln: 64
65
66
67
|
(64)
Non
ego iam
cum
huius vita,
quā
taetrius, miserius,
detestabilius
excogitare nihil
possum,
Platonis aut
Archytae vitam
comparabo,
doctorum hominum et
plane
sapientium,
ex
eadem urbe
humilem
homunculum a
pulvere et
radio
excitabo,
qui multis annis post
fuit, Archimedem.
Cuius ego quaestor
ignoratum ab Syracusanis,
cum
esse
omnino
negarent,
saeptum
undique et
vestitum
vepribus et
dumetis
indagavi
sepulcrum.
Tenebam enim
quosdam
senariolos,
quos in eius monumento
esse inscriptos
acceperam,
qui declarabant
in
summo sepulcro
sphaeram
esse positam cum cylindro.
|
Zum Seitenanfang
|
(65)
Ego autem
cum omnia
conlustrarem oculis
(est enim
ad portas
Agragantinas magna
frequentia sepulcrorum),
animum adverti
columellam non multum e
dumis
eminentem,
in
quā
inerat sphaerae figura et cylindri.
Atque ego
statim Syracusanis (erant autem
principes
mecum)
dixi
me
illud ipsum
arbitrari
esse,
quod
quaererem.
Inmissi cum
falcibus multi
purgarunt et
aperuerunt locum.
|
Zum Seitenanfang
|
(66)
Quo
cum
patefactus esset
aditus,
ad
adversam
basim
accessimus.
Apparebat
epigramma
exesis
posterioribus partibus
versiculorum
dimidiatum
fere,
ita
nobilissima
Graeciae civitas,
quondam vero etiam
doctissima, sui civis unius
acutissimi
monumentum
ignorasset,
nisi ab homine
Arpinate
didicisset.
Sed
redeat,
unde
aberravit,
oratio.
Quis
est
omnium,
qui
modo cum Musis,
id est cum
humanitate et cum
doctrina,
habeat
aliquod
commercium,
qui
se non
hunc mathematicum
malit quam
illum tyrannum?
Si
vitae
modum
actionemque quaerimus,
alterius
mens rationibus
agitandis exquirendisque
alebatur
cum
oblectatione
sollertiae,
qui est unus
suavissimus
pastus animorum,
alterius
in
caede et
iniuriis
cum et
diurno et
nocturno
metu.
Age
confer Democritum, Pythagoram, Anaxagoram;
quae regna, quas
opes studiis eorum et
delectationibus
anteponasa?
|
Zum Seitenanfang
|
(67)
Etenim,
quae
pars
optumab est in homine,
in
ea
situm esse necesse est
illud,
quod
quaeris
optumumb.
Quid est
autem in homine
sagaci
ac bona
mente
melius?
Eius
bono
fruendum est igitur,
si beati esse
volumus;
bonum autem
mentis est
virtus;
ergo
hac
beatam vitam
contineri
necesse est.
Hinc
omnia,
quae pulchra, honesta,
praeclara sunt,
ut
supra dixi (sed
dicendum
idem illud
paulo
uberius
videntur),
plena
gaudiorum sunt.
Ex
perpetuis autem plenisque gaudiis,
cum
perspicuum
sit
vitam beatam
existere,
sequitur,
ut
ea
existat ex
honestate.
|
Wesentliche Textdifferenzen
bei A. E. Douglas, Tusculan Disputations II&V, Wiltshire 1990: a) antepones (Futur
statt Konj.Präs.); b) optimum (abstraktes Neutrum statt optuma zu pars)
|
Zum Seitenanfang
Zurück zur Startseite |
|